"สุนทรภู่" มีนามเดิมว่า "ภู่" มีนามทางราชการว่า "พระสุนทรโวหาร" ท่านเกิดวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 จึงได้ถือว่าวันที่ 26 มิถุนายนของทุกปีเป็นวันสุนทรภู่ ซึ่งเป็นวันสำคัญด้านวรรณกรรมของไทย สุนทรภู่เป็นกวีเอกของไทย มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันทั่ว ท่านได้เข้ารับราชการเป็นขุนสุนทรโวหาร กวีของราชสำนักในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยหรือรัชกาลที่ 2 ซึ่งถือเป็นสมัยที่สุนทรภู่มีชื่อเสียงมากที่สุด เพราะหลังสิ้นรัชกาลแล้วท่านก็ออกจากราชการไปบวชเป็นเวลานาน
ต่อมาในช่วงปลายรัชกาลที่ 3 ท่านสุนทรภู่ก็ได้กลับมารับราชการอีกครั้ง โดยเป็นอาลักษณ์ในสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ หรือที่รู้จักกันในนามพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวนั่นเอง จนเมื่อถึงสมัยรัชกาลที่ 4 จึงได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็น "พระสุนทรโวหาร" เจ้ากรมอารักษ์ฝ่ายพระราชวังบวร ซึ่งเป็นตำแหน่งราชการสุดท้ายก่อนที่ท่านจะสิ้นชีวิต
สุนทรภู่จัดเป็นกวีที่มีความชำนาญทางด้านกลอนเป็นพิเศษ ท่านได้สร้างขนบการประพันธ์กลอนนิทานและกลอนนิราศขึ้นใหม่จนกลายเป็นที่นิยมกันมาถึงปัจจุบัน ท่านสร้างผลงานการประพันธ์ไว้มากมายหลายเรื่อง ซึ่งล้วนแต่มีชื่อเสียงทั้งสิ้น เช่น นิราศเมืองแกลง นิราศภูเขาทอง นิราศสุพรรณ นิราศพระบาท นิราศเมืองเพชร นิราศอิเหนา เพลงยาวถวายโอวาท กาพย์พระไชยสุริยา สวัสดิรักษา สุภาษิตสอนหญิง อภัยนุรา ขุนช้างขุนแผน โคบุตร พระอภัยมณี ลักษณวงศ์ สิงหไกรภพ เป็นต้น
และโดยเฉพาะเรื่อง "พระอภัยมณี" นี้เองที่ได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่าเป็นยอดของกลอนนิทาน เป็นผลงานที่แสดงถึงทักษะความรู้และทัศนะของท่านมากที่สุด รวมทั้งงานประพันธ์ของท่านหลายชิ้นยังได้ถูกเลือกไปอยู่ในหลักสูตรการเรียนการสอนด้วย
เมื่อปีพ.ศ. 2529 ในโอกาสครบรอบ 200 ปีชาตกาลของท่าน องค์การยูเนสโกก็ได้ประกาศยกย่องให้ท่านเป็นบุคคลสำคัญของโลกในด้านงานวรรณกรรม มีการนำผลงานของท่านไปดัดแปลงเป็นการ์ตูน ภาพยนตร์ ละคร เพลงและสื่อต่างๆ มากมาย มีการก่อสร้างอนุสาวรีย์ของท่านไว้ที่ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ซึ่งเป็นบ้านเกิดของบิดาท่าน รวมถึงที่จังหวัดเพชรบุรีและจังหวัดนครปฐมด้วย นอกจากนี้ยังมีการสร้างพิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ ตั้งอยู่ภายในวัดเทพธิดาราม ซึ่งเป็นวัดที่ท่านเคยจำพรรษาอยู่ และมีการจัดกิจกรรมวันสุนทรภู่ที่นี่เป็นประจำทุกปี
สำหรับกิจกรรมในวันสุนทรภู่ ก็จะมีการจัดนิทรรศการแสดงชีวประวัติและผลงานของท่าน มีการแสดงประกอบเรื่องจากนิทาน มีการประกวดแข่งขัน ประชันสักวา และตอบคำถามเกี่ยวกับชีวประวัติและผลงานของท่าน เป็นต้น ทั้งนี้ก็เพื่อให้ทุกคนได้ระลึกถึงผลงานและความสำคัญของกวีเอกท่านนี้
"...อันนินทากาเลเหมือนเทน้ำ ไม่ชอกช้ำเหมือนเอามีดมากรีดหิน
แค่องค์พระปฏิมายังราคิน คนเดินดินหรือจะสิ้นคนนินทา..."
จาก...พระอภัยมณี