วันพืชมงคลประจำปีพ.ศ. 2559 นี้ มีกำหนดตรงกับวันจันทร์ที่ 9 พฤษภาคมค่ะ ในวันพืชมงคลจะมีการประกอบพิธีสำคัญสองอย่างด้วยกัน คือ พระราชพิธีพืชมงคล และพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ วันนี้เรามีเรื่องราวความรู้ที่น่าสนใจเกี่ยวกับวันพืชมงคลมาฝากค่ะ

               อย่างที่กล่าวไปแล้วว่าในวันพืชมงคลจะมีพิธีสำคัญ 2 พิธี โดยมีการเรียกรวมกันว่า "พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ" ผู้ที่เป็นตัวแทนในการทำพิธี คือ "พระยาแรกนา" และ "พระโค" ซึ่งจะประกอบพระราชพิธีพืชมงคลก่อน เมื่อเสร็จแล้วจึงประกอบพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ หรือเรียกสั้นๆ ว่าพิธีแรกนาค่ะ

               พระราชพิธีพืชมงคล เป็นพิธีทางศาสนาพุทธ เป็นการทำขวัญเมล็ดพืชพันธุ์ต่างๆ เช่น ข้าวเปลือก ข้าวเหนียว ข้าวฟ่าง ข้าวโพด ถั่ว งา เป็นต้น เพื่อให้เมล็ดพันธุ์เหล่านี้เป็นมงคล ปราศจากโรคภัย ได้ผลอุดมสมบูรณ์เจริญงอกงามดี จากนั้นจะนำเมล็ดพันธุ์เหล่านี้ไปประกอบพิธีแรกนา และแจกจ่ายให้กับประชาชนทั่วไป

               พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพิธีทางศาสนาพราหมณ์ เป็นการเริ่มต้นการไถนา หว่านเมล็ดข้าว เพื่อให้อาณัติสัญญาณว่า "บัดนี้ฤดูกาลแห่งการทำนาและการเพาะปลูกได้เริ่มขึ้นแล้ว" ถือเป็นสัญญาณมงคลแห่งการเกษตรกรรมของไทยค่ะ

               ในการประกอบพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ จะประกอบพิธี ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวงค่ะ โดยมีพระยาแรกนาและพระโคเป็นตัวแทนในการทำพิธี ในระหว่างประกอบพิธีจะมีการเสี่ยงทายทำนายปริมาณน้ำฝนของปีนี้ และเสี่ยงทายว่าปีนี้จะมีพืชผลชนิดใดอุดมสมบูรณ์ เมื่อเสร็จพิธี ประชาชนจำนวนมากที่มารอดูจะรีบเข้าไปเก็บเมล็ดพันธุ์มงคลที่พระยาแรกนาหว่านไว้ในมณฑลพิธี และจะนำไปปนกับเมล็ดพันธุ์ของตัวเอง เพื่อความเป็นสิริมงคลค่ะ

               ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมมาแต่ไหนแต่ไรแล้วนะคะ ดังนั้นพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญจึงจัดเป็นพิธีที่มีความสำคัญอันดับต้นๆ ของประเทศไทย และเหล่าเกษตรกรไทยค่ะ