นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นหนึ่งในสิบห้าสายพันธุ์สัตว์ป่าสงวนของประเทศไทย ซึ่งประกอบด้วย นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร นกแต้วแร้วท้องดำ กระซู่ แมวลายหินอ่อน กวางผา กูปรี ละองหรือละมั่ง เก้งหม้อ นกกระเรียน สมเสร็จ พะยูน ควายป่า แรด สมัน และเลียงผา แต่ในวันนี้เราจะพาไปรู้จักกับนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรค่ะ
สิ่งที่น่าสนใจที่สุดของนกชนิดนี้คือ มีถิ่นอาศัยอยู่ในบึงบอระเพ็ดในประเทศไทยที่เดียวเท่านั้นค่ะ ไม่มีการพบอยู่ในประเทศอื่นเลย และความพิเศษอีกอย่างหนึ่งคือชื่อของนกชนิดนี้ค่ะ ชื่อนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรซึ่งได้มาจากพระนามของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธรเทพรัตนราชสุดา ซึ่งเป็นพระยศของสมเด็จพระเทพฯ ในขณะนั้นค่ะ ด้วยเหตุผลว่าบรรดานักปักษีวิทยาของไทยเห็นว่าสมเด็จพระเทพฯ ทรงเป็นผู้ที่สนพระทัยในเรื่องธรรมชาติวิทยาของเมืองไทยเป็นอย่างยิ่งค่ะ จึงได้ขอพระราชทานพระนามมาเป็นชื่อนกชนิดนี้ ซึ่งเป็นนกชนิดใหม่ของโลกที่พบในประเทศไทยเท่านั้น เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระองค์ด้วย
นอกจากนี้นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรยังมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งนะคะ คือ นกนางแอ่นตาพอง จัดอยู่ในวงศ์นกนางแอ่น ในสกุลนกนางแอ่นแม่น้ำหรือนกนางแอ่นเทียม ซึ่งในโลกมีนกในสกุลนี้แค่เพียง 2 สายพันธุ์เท่านั้น คือ นกนางแอ่นเทียมคองโก และนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรค่ะ จัดว่าเป็นสกุลนกที่หาดูได้ยากมากในปัจจุบันแล้วด้วยค่ะ
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรจะมีลำตัวยาวประมาณ 15 เซนติเมตร มีสีดำเหลือบเขียวแกมฟ้า โคนหางมีแถบสีขาว จุดเด่นที่สุดคือมีวงสีขาวรอบดวงตา ทำให้ดูเหมือนตาโต จนเป็นที่มาของชื่อนกนางแอ่นตาพองนั่นเองค่ะ จุดเด่นอีกอย่างหนึ่งคือที่หางค่ะ โดยที่หางมักจะมีแกนยื่นออกมาเป็นสองเส้นยาวๆ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของนกชนิดนี้ค่ะ
สำหรับอุปนิสัยของนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรมักจะชอบอยู่ปนกับฝูงนกนางแอ่นชนิดอื่น เกาะอยู่ตามใบอ้อภายในบึงบอระเพ็ด บางครั้งก็ชอบอยู่รวมกับฝูงนกกระจาบ ส่วนอาหารก็คือเหล่าแมลงที่บินอยู่ในอากาศนั่นเองค่ะ และจะพบได้เฉพาะในช่วงฤดูหนาวเท่านั้นนะคะ ในฤดูอื่นจะหาตัวได้ยากมาก
ในปัจจุบันจัดว่าเป็นนกที่พบได้น้อยมาก แทบจะใกล้สูญพันธุ์แล้วด้วยค่ะ เพราะเหตุนี้จึงได้มีการประกาศให้นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นสัตว์ป่าสงวนตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 ค่ะ