เทศกาลสงกรานต์เป็นช่วงวันหยุดยาวที่สำคัญของไทย เพราะถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทยด้วย แต่นอกจากชาวไทยแล้ว ยังมีชาวไทยรามัญหรือชาวไทยเชื้อสายมอญที่ให้ความสำคัญกับเทศกาลนี้ไม่แพ้กันค่ะ ซึ่งประเพณีสงกรานต์ของชาวไทยรามัญนี้จะเรียกว่า "ประเพณีสงกรานต์มอญ"
ประเพณีสงกรานต์มอญที่สำคัญมีอยู่สองพื้นที่ คือ สงกรานต์ของมอญสังขละบุรี จ.กาญจนบุรี และสงกรานต์ของมอญพระประแดง จ.สมุทรปราการ ซึ่งทั้งสองพื้นที่จะเริ่มประเพณีสงกรานต์ในวันที่ 13 - 18 เมษายน ประเพณีของทั้งสองพื้นที่จะมีรายละเอียดแตกต่างกันเล็กน้อยขึ้นอยู่กับวิถีชีวิตของผู้คนในพื้นที่นั้นๆ ค่ะ
ประเพณีสงกรานต์ของชาวมอญสังขละบุรี จ.กาญจนบุรี จะมีการทำบุญ ถือศีล นำอาหารมาถวายพระ ซึ่งเป็นอาหารที่เรียกว่า "เปิงดาด" มีลักษณะคล้ายข้าวแช่ของคนไทย แต่เครื่องที่กินกับข้าวจะแตกต่างกัน โดยเปิงดาดของมอญจะนิยมใช้ปลาต้มจนยุ่ย นำมาผัดกับมะม่วงและหัวหอมให้มีรสเปรี้ยว ใส่กุ้งแห้งป่นหรือถั่วป่น นอกจากการทำบุญที่วัดแล้ว ยังมีการอาบน้ำให้ผู้เฒ่าผู้แก่ที่เคารพด้วย แต่สิ่งที่เป็นไฮไลท์ของประเพณีสงกรานต์มอญสังขละบุรีก็คือ การสรงน้ำพระผ่านรางไม้ไผ่ที่ชาวบ้านช่วยกันทำขึ้นมา และการนอนราบกับพื้นให้พระสงฆ์เดินเหยียบหลัง ซึ่งเกิดจากความศรัทธาที่ชาวสังขละบุรีมีต่อหลวงพ่ออุตตมะ เพราะเชื่อกันว่าจะเกิดสิริมงคลต่อตัวเองนั่นเอง นอกจากนี้ก็มีการสรงน้ำพระพุทธรูปที่ลานหน้าพระเจดีย์พุทธคยาด้วย ส่วนในวันสุดท้ายก็จะมีการแห่ขบวนกองผ้าป่าไปที่วัด แห่ฉัตรยอดเจดีย์ทราย และปิดท้ายด้วยการทำบุญที่วัด
ส่วนประเพณีสงกรานต์ของชาวมอญพระประแดง จ.สมุทรปราการ ก็จะมีการทำบุญที่วัด ถวายอาหารซึ่งเป็นข้าวแช่เช่นเดียวกัน มีการสรงน้ำพระพุทธรูป สรงน้ำพระสงฆ์ รดน้ำขอพรผู้ใหญ่ เล่นน้ำสงกรานต์ มีขบวนแห่นางสงกรานต์ ขบวนแห่นกแห่ปลาซึ่งเกิดจากความเชื่อว่าจะทำให้มีอายุยืนยาว มีขบวนแห่หงส์และธงตะขาบซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของเมืองมอญ รวมทั้งมีการละเล่นพื้นเมืองที่น่าสนใจ เช่น สะบ้ามอญ ทะแยมอญ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการกวนกาละแมเพื่อถวายพระสงฆ์และแจกชาวบ้านทั่วไปด้วย
ประเพณีสงกรานต์ของชาวมอญทั้งสองพื้นที่มีความคล้ายคลึงกันในส่วนภาพรวม แต่จะแตกต่างกันในส่วนรายละเอียด ซึ่งส่วนนี้ก็คือเอกลักษณ์ของชาวมอญทั้งสองพื้นที่นั่นเองค่ะ