เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2536 คือวันที่มีการรับจดทะเบียนและออกสิทธิบัตรการประดิษฐ์ถวายแด่พระมหากษัตริย์พระองค์แรกของประวัติศาสตร์ไทยและประวัติศาสตร์โลก ซึ่งสิทธิบัตรการประดิษฐ์ใบนั้นก็คือสิ่งประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศที่เรารู้จักกันในชื่อ "กังหันน้ำชัยพัฒนา" และนับเป็นสิ่งประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศเครื่องที่ 9 ของโลก

          กังหันน้ำชัยพัฒนาเป็นสิทธิบัตรการประดิษฐ์ในพระปรมาภิไธยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกของไทยและของโลกที่มีการจดสิทธิบัตรการประดิษฐ์ในพระปรมาภิไธยของพระองค์ ความภาคภูมิใจในวันนั้นได้ส่งผลให้วันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปีกลายเป็นวันสำคัญที่มีชื่อว่า "วันนักประดิษฐ์" มาจนถึงทุกวันนี้ ทั้งนี้ก็เพื่อส่งเสริมให้ทุกคนตระหนักถึงความสำคัญของการประดิษฐ์สิ่งของเพื่อประโยชน์ในด้านต่างๆ ของชาติต่อไปนั่นเอง

          กังหันน้ำชัยพัฒนากำเนิดขึ้นมาจากความห่วงใยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่มีต่อพสกนิกรของพระองค์ เนื่องจากในช่วงปีพ.ศ. 2531 เป็นช่วงที่มีปัญหาน้ำเน่าเสียเกิดขึ้นอย่างหนัก ทำให้พสกนิกรได้รับความเดือดร้อนทุกข์ยาก เมื่อพระองค์เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรสภาพน้ำเสียในหลายพื้นที่ ทั้งกรุงเทพมหานคร ปริมณฑล และต่างจังหวัด พระองค์จึงตระหนักถึงปัญหาและพยายามหาแนวทางแก้ไขมาโดยตลอด

          และในวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2531 พระองค์ก็ทรงพระราชทานพระราชดำริและรูปแบบการแก้ไขปัญหาน้ำเสียโดยการเติมออกซิเจนในน้ำ ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์เครื่องกลเติมอากาศที่พระองค์ทรงคิดค้นขึ้น โดยทรงได้แนวทางมาจาก "หลุก" หรือเครื่องมือวิดน้ำเข้านาของชาวบ้านนั่นเอง พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิชัยพัฒนาสนับสนุนงบประมาณเพื่อการศึกษาวิจัยสิ่งประดิษฐ์นี้ โดยให้ดำเนินการจัดสร้างร่วมกับกรมชลประทาน และเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายภายใต้ชื่อ "กังหันน้ำชัยพัฒนา"

          กังหันน้ำชัยพัฒนาเป็นเครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำ หมุนช้าแบบทุ่นลอย มีคุณสมบัติในการถ่ายเทออกซิเจนได้สูงถึง 1.2 กิโลกรัมของออกซิเจนต่อแรงม้าต่อชั่วโมง สามารถนำไปใช้ในการปรับปรุงคุณภาพน้ำได้อย่างอเนกประสงค์ ติดตั้งง่าย เหมาะสำหรับใช้ในแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น สระน้ำ หนองน้ำ คลอง บึง ลำห้วย ที่มีความลึกมากกว่า 1 เมตร และกว้างมากกว่า 3 เมตรได้เป็นอย่างดี

          กังหันน้ำชัยพัฒนาคือสิ่งประดิษฐ์ที่สามารถผลักดันน้ำให้เคลื่อนที่ ผสมผสานออกซิเจนเข้ากับน้ำในระดับความลึกใต้ผิวน้ำได้ดี ดังนั้นจึงทำให้เกิดการเติมอากาศ การกวนแบบผสมผสาน และทำให้เกิดการไหลของน้ำเสียไปตามทิศทางที่กำหนดไปพร้อมๆ กัน จัดว่าเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างประโยชน์ให้กับประเทศชาติได้อย่างแท้จริง ซึ่งทั้งนี้ก็เป็นเพราะพระมหากรุณาธิคุณของในหลวงที่มีต่อพสกนิกรของพระองค์นั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก www.chaipat.or.th